Jaki jest twój szef lub szefowa? Czy dąży do wyznaczonych celów po trupach, czy wręcz przeciwnie, zawsze najważniejsze jest dobro zespołu? Teraz wróć pamięcią do postaci takich jak Donald Trump, Steve Jobs czy Jeff Bezos z Amazona. Łączy ich więcej niż tylko nos do interesów. Megalomania, silna potrzeba rządzenia, arogancja i brak empatii doskonale wpisują się w definicję osobowości narcystycznej. Czy powinniśmy zatrudniać narcyzów?

Narcyzm jest zaburzeniem klinicznym, ale na jej najostrzejszą formę cierpi jedynie, a może i aż 1% populacji. Pomimo pozornie ekstrawertycznej powłoki większość narcyzów ma trudność w podtrzymywaniu znaczących relacji opartych na zrozumieniu i wsparciu. Otoczenie i bliscy narcyza służą jedynie za lustro potwierdzającą pozytywny stosunek do siebie.

Do wzrostu zachowań narcystycznych potencjalnie przyczyniają się media społecznościowe. Udowodniono, że osoby ze skłonnościami narcystycznymi wchodzącą w większą liczbę interakcji w sieci i mają zwiększoną aktywność w portalach społecznościowych.


Picture

Narcyz na rozmowie

Klasyczna rozmowa rekrutacyjna, szczególnie w wydaniu amerykańskim, nastawiona jest na sprzedawanie swoich mocnych stron i opowiadanie o doświadczeniu w samych superlatywach. Kandydaci z cechami osobowości narcystycznej na takich rozmowach naturalnie czarują swoich rozmówców. Czy możemy wygrać na rozmowie kwalifikacyjnej w starciu z konkurentem narcyzem? W dużym stopniu zależy to od tego jak zbudowany jest proces rekrutacyjny. Teoretycznie im w większej ilości rozmów czy spotkań z przyszłymi pracownikami przyjdzie nam uczestniczyć, tym większa szansa na sukces “nie-narcyza”.

W badaniach z 2004 roku, osoby narcystyczne, dysponujące 30 sekundami wywiadu, potrafiły zaprezentować się na tyle pozytywnie i zachęcająco, że kompletnie obcy im widzowie wyrażali pragnienie bliższego ich poznania. Jednak jak pokazują znowuż inne badania efekt ten działa tylko na krótką metę. Już po dwóch godzinach współpracy czar opada. Zamiast błyskotliwości, pojawia się arogancja i brak ugodowości.

Gorzej jeśli rozmowę kwalifikacyjną przeprowadza osoba o skłonnościach narcystycznych. Narcyz lubi innych narcyzów i zapewne będzie faworyzował kandydata o podobnych cechach osobowości.

Gif z "Wilkiem z Wall street" czyli ucieleśnienie osobowości narcystycznej w branży finansowej


Narcyz z Wall Street

Jak wskazują niektóre źródła narcyzi są preferowanymi kandydatami w branży finansowej, gdzie dominuje potrzeba szybkiej decyzji bez myślenia o jej wpływie na losy innych ludzi.

Osoby z cechami narcystycznymi błyszczą na rozmowach na pozycje liderskie. W norweskich badaniach przebadano kilka tysięcy wojskowych aplikujących na stanowiska menadżerskie. Oprócz typowej rozmowy o pracę przechodzili także przez testy weryfikujące skłonności narcystyczne. Jak się później okazało, ci którzy osiągnęli wysokie wyniki w testach narcyzmu byli częściej niż reszta kandydatów rekomendowani do roli liderskiej.

Narcystyczna pewność siebie często zostaje odebrana jako charyzma i silny wskaźnik przyszłego sukcesu. Jednak skrajny egocentryzm i nieprzewidywalność podyktowana własnym widzimisię często gubi liderów. Rozwiązaniem są rozważni doradcy potrafiący dostrzec moment, kiedy należy odsunąć szefa w cień, a kiedy już trzeba gasić pożar. W jednej z biografii Steva Jobsa opisano przypadek kiedy jego wspólnicy wymusili na twórcy marki Apple pracę w nocy, tak aby miał jak najmniej interakcji z pracownikami, którzy niekoniecznie cieszyli się na myśl o współpracy z Jobsem.

Picture

Sprawa polska a narcyzm

A jak się w kontekście narcyzmu ma się sprawa tego jakże wyjątkowego narodu jakim są Polacy?

Według badaczy, w przeciwieństwie do kultury amerykańskiej, niekoniecznie społecznie wspieramy i nagradzamy lubieniem zachowania narcystyczne. Przypuszczalnie, w Polsce bardziej niż w kulturach silnie indywidualistycznych ceniona jest skromność, która sprawia, że zachowania narcystyczne odbierane są dość negatywnie.

Badacze podjęli się próby przebadania bodajże czołowej cechy narodowej Polaków czyli narzekania. Wydaje się, że Polacy ze swoją normą narzekania determinują krytyczne postrzeganie własnej grupy, skutecznie eliminując ciągoty narcystyczne. U Polaków autoprezentacja zazwyczaj jest dużo skromniejsza niż u kolegów ze Stanów Zjednoczonych. Statystki jednak nie kłamią i nie wyróżniamy się na tle innych narodów mniejszą ilością przypadków osób z osobowością narcystyczną!

Wyzwanie dla rekrutacji

Cóż, narcyzi są wśród nas. A będzie ich jeszcze więcej. Internet, kultura celebrycka skupiona na autoprezentacji daje szerokie pole do popisu dla osobowości narcystycznej.

Mam nadzieję, że po lekturze tego tekstu choć kilku zatrudniających na stanowiska menedżerskie dwa razy zastanowi się po rozmowie z kandydatem/kandydatką zdradzającej silne cechy narcystyczne. Znalezienie lidera o wyważonej osobowości i wysokich kompetencjach menadżerskich nie jest zadaniem łatwym.

PS. Czy ktoś kiedyś słyszał o skromnym CEO?

PS II. Tutaj przeczytasz o tym jak studia psychologiczne przydają się w procesie zatrudniania i dlaczego warto iść na psychologię.

Jakie są kliniczne cechy narcyzmu? Tutaj dowiesz się więcej: Narcyzm - Kryteria diagnostyczne (DSM-IV)

Literatura cytowana:

https://sites.psu.edu/leaderfoundationsdobbs/2016/02/14/the-builder-innovator-and-the-narcissistic-leader-jeff-bezos/

https://www.ft.com/content/5ff67be2-b636-11df-a784-00144feabdc0

http://www.dailymail.co.uk/news/article-2677236/Bosses-really-narcissists-Research-finds-managers-recruited-jobs-suffer-personality-disorder.html

https://www.researchgate.net/profile/Roza_Bazinska/publication/271191296_Structure_of_narcissism_in_the_polish_adaptation_of_the_Narcissistic_Personality_Inventory/links/54c664cc0cf2911c7a58c896/Structure-of-narcissism-in-the-polish-adaptation-of-the-Narcissistic-Personality-Inventory.pdf

http://www.spoleczna.psychologia.pl/pliki/2011_2/Czarna_PS_2_2011.pdf

https://hbr.org/2016/11/why-we-keep-hiring-narcissistic-ceos